Halverwege de jaren ’90 toen het internet zijn opmars maakte, werden in de VS ook al de eerste websites voor partnerbemiddeling gelanceerd. Aanvankelijk was er veel scepsis, maar al gauw ontdekten steeds meer mensen de mogelijkheden van dating via het internet. In het verlengde van de algemene datingsites zijn na de eeuwwisseling ook de eerste dating sites voor sporters opgekomen. Soms ging het daarbij om relatiebemiddeling tussen mensen met een gedeelde passie voor sport, soms om bemiddeling van mensen die niet op zoek zijn naar een ‘echte’ relatie maar die wel samen met een ander willen sporten. In de praktijk is dat moeilijk te scheiden, maar dat is in de virtuele wereld eigenlijk niet anders dan in het echte leven. Want al zijn de traditionele sportclubs hier niet voor opgericht, ook deze fungeren als ontmoetingsplaats en huwelijksmarkt.
De start der online liefde
Nadat Hollywood het fenomeen omarmde en Meg Ryan en Tom Hanks in het suikerzoete You’ve got mail (1998) lieten zien hoe makkelijk dat nieuwe daten ging en hoe mooi dat kon uitpakken, werd online dating booming business. Nederland bleef niet achter. Ook hier is internet dating uit de taboesfeer gekomen en populair geworden. E-matching, Lexa, Parship, D-date, Relatieplanet, wie kent ze niet? En het zijn niet de enige. Er zijn vele tientallen Nederlandstalige datingsites op internet te vinden. Allemaal spelen ze in op het verlangen naar een partner van ongeveer 2,5 miljoen alleenstaanden en niet te vergeten alle mensen met een partner die op zoek zijn naar een avontuurtje of een nieuwe partner. Niet minder dan 10% van de online-daters, zo bleek uit onderzoek van TROS Radar, is gehuwd.
Eenvoudige vragen, moeilijke antwoorden
In Nederland zijn, voor zover wij dat hebben kunnen achterhalen, momenteel elf verschillende interactieve websites in de lucht die erop gericht zijn om mensen met elkaar in contact te brengen om samen sportieve activiteiten te ondernemen. De twee bekendste hiervan zijn Sportpartner en Beweegmaatje. Naast deze sportdating websites zijn er ook websites waar sporters wel met elkaar in contact worden gebracht maar waarbij deze contacten zich (hoofdzakelijk) beperken tot het uitwisselen via internet van ervaringen, trainingsschema’s, prestaties, tips enzovoorts. Dergelijke websites waarvan Nikeplus en Virtuagym exponenten zijn, blijven in dit artikel verder buiten beschouwing. Het zelfde geldt voor meer algemene websites als Marktplaats.nl, Buurtlink.nl en 50plusnet.nl waar mensen elkaar soms ook vinden op basis van een gedeelde voorliefde voor sport. We concentreren ons hier op de websites die mensen echt bij elkaar brengen én aanzetten tot sport en beweging of dat althans pretenderen. Want wat zijn dat nu eigenlijk voor websites, wie zit daar achter, hoe werken ze precies, wie schrijven zich daar op in, en hoe effectief is deze bemiddeling? Het zijn eenvoudige en voor de hand liggende vragen, maar ze zijn niet eenvoudig te beantwoorden. De informatievoorziening op de websites zelf is beperkt en de betrokken organisaties staan niet echt te popelen om inzage te geven in hun databases. Een aanbod van onze kant aan Sportpartner en Beweegmaatje om een vergelijkend onderzoek te doen, werd afgeslagen. Men wilde wel wat informatie met ons delen, maar - en dat is op zichzelf natuurlijk ook wel weer te begrijpen - de concurrent liever niet wijzer maken.
Concurrerende websites
De markt voor sportdating is concurrerend en de verhouding tussen de twee grootste spelers op die markt is een saillant gegeven. Sportpartner is opgezet door Bernou Media, een commercieel opererend éénmansbedrijf. De betrokken internetondernemer is begonnen met een startkapitaal dat bestond uit de dertiende maand van zijn laatstgenoten salaris als werknemer bij een bank. Beweegmaatje is een breed initiatief van gezondheidsinstituut NIGZ, het NISB en het Voedingscentrum en is met een forse overheidssubsidie van de grond gekomen. Sportpartner laat mensen gratis aan elkaar snuffelen, maar vraagt geld voor daadwerkelijke bemiddeling (€38,70 per kwartaal of €59,40 per half jaar). Beweegmaatje brengt geen kosten in rekening voor individuele bemiddeling maar verkoopt voor (€3.000 per stuk) wel licenties aan gemeenten, gezondheidsinstellingen en bedrijven. Beweegmaatje verwijt Sportpartner een gebrek aan transparantie en een te commerciële opstelling. Sportpartner beklaagt zich erover dat hij moet concurreren met een initiatief waar iedere Nederlander en dus ook hijzelf via de belasting aan meebetaalt. Vanuit hun eigen perspectief bekeken, hebben ze allebei gelijk.
Wie er precies achter de andere websites zitten is niet altijd duidelijk en het is ook gissen naar het verdienmodel c.q. de basis voor de exploitatie van de verschillende sites, want bijna allemaal bieden zij kosteloos bemiddeling aan. Jouwbeweegmaatje is een initiatief van een clubje van zeven mensen met een achtergrond in communicatie, bewegen en webdesign die “het sportieve met elkaar gemeen” hebben. De website vraagt geen geld voor de bemiddeling en genereert ook anderszins geen inkomsten. Ook Activetogether is opgezet door twee sportliefhebbers en ook daar is daten gratis. Via de verkoop van advertenties en websitelicenties aan bedrijven hoopt men inkomsten te genereren. Zoekmijnsportmaatje is een initiatief van “twee sporters in hart en nieren”, met klaarblijkelijk goede banden in de fitnessbranche. De inschrijving bij deze site is gratis maar door betaalde SMS-boodschappen worden inkomsten verkregen. Sportmatching is oorspronkelijk opgezet door student-ondernemers uit Nijmegen en naar eigen zeggen recent nieuw leven ingeblazen door acht nieuwe enthousiaste jonge ondernemers. De bemiddeling is gratis. Kennelijk mikt men vooral op inkomsten uit advertenties. Sportmaatjes is een lokaal initiatief van Sportservice Ede met steun van de provincie Gelderland opgezet, maar lijkt niet echt van de grond gekomen. De websites Ikzoekeensportmaatje en Ikzoekeensportpartner zijn gelanceerd vanuit ondernemingen op het vlak van internet en communicatie. Ook zij bieden gratis bemiddeling aan. Wellicht hopen ze een groot bereik te genereren en daarvan in de toekomst te profiteren door advertenties of aanbieding van betaalde producten en diensten. De werkwijze van de verschillende websites is vergelijkbaar. De mensen die zich registreren maken een profiel aan met informatie over woonplaats, geslacht, leeftijd, sportvoorkeuren, niveau van beoefening en natuurlijk de wensen m.b.t het contact. Dit profiel wordt gematcht aan de profielen van andere leden en waar overeenkomsten bestaan worden de leden in de gelegenheid gesteld om via e-mail met elkaar contact te leggen. Veel websites hebben naast deze matchfunctie ook nog andere functionaliteiten (prikbord, chat, forum, agenda, tips e.d.).
Sportdating een vrouwenzaak
Iedere community heeft z’n eigen doelgroep met een specifieke sportfocus. ActiveTogether trekt voor een groot deel hardlopers (27%). Jouwbeweegmaatje heeft veel leden met interesse in fietsen (22%) en fitness (18%). De leden van Beweegmaatje zijn voor bijna een derde deel (31%) geïnteresseerd in een match met een andere wandelaar. Sportpartner is stevig gepositioneerd onder wandelaars (21%), fietsers (16%) en dansers (13%). Opmerkelijk is dat het merendeel van de leden van het vrouwelijk geslacht is. Bij Sportpartner is 62% van de leden vrouw. Bij Beweegmaatje ligt dit percentage zelfs op 76%. Wellicht hebben vrouwen meer dan mannen behoefte aan gezelschap als zij in de openbare ruimte sporten (sociale veiligheid), maar mogelijk heeft het ook te maken met het gegeven dat vrouwen relatief weinig in verenigingsverband sporten en veel in fitnesscentra en sportscholen en daar het sociale contact missen. Jongeren zijn vrijwel niet van de partij, maar dat heeft te maken met de leeftijdsgrenzen (16, respectievelijk 18 jaar) die worden gesteld. Personen boven de 65 zijn ondervertegenwoordigd, iets dat ongetwijfeld samenhangt met een minder gebruik van internet. Omdat Beweegmaatje bij de registratie een vrij uitgebreide intake hanteert, is van die leden ook meer bekend over opleidingsniveau, sport- en beweeggedrag en motieven om zichzelf in te schrijven. Hieruit komen opvallende zaken naar voren. Zo blijkt deze vorm van sportdating een activiteit voor de middelbaar en hoger opgeleiden. Van de leden van Beweegmaatje geeft maar liefst 98% aan dat hij/zij middelbaar of hoger is opgeleid, terwijl dat landelijk voor 68% geldt.
* Sportpartner.nl
Veel slapende leden
De tabel geeft en vertekend beeld van het bereik van de websites. Alle communities kennen namelijk veel ´slapende´ leden, mensen die zich om wat voor reden dan ook ooit (gratis) hebben ingeschreven maar niet (langer) echt (actief) op zoek zijn naar contact. Uit een gebruikersonderzoek van Beweegmaatje (Huizenga, 2010) is naar voren gekomen dat bijna 40% van de leden zelfs nooit een beweegmaatje heeft gezocht en dat iets meer dan de helft nog nooit contact heeft opgenomen met een andere deelnemer. Er is geen enkele reden om te verwachten dat de verhouding tussen de aantallen actieve en passieve leden bij de andere websites gunstiger zal zijn. Zo is er ook bij Sportpartner geen enkele prikkel om het gratis kennismakingslidmaatschap op te zeggen. De beheerders van de websites nemen in deze een ambivalente houding aan. Enerzijds weten ze nooit zeker of een passieve opstelling van de leden wijst op desinteresse en schermen zij natuurlijk graag met een groot aantal potentiële sportpartners en beweegmaatjes om nieuwe leden te trekken. Anderzijds willen ze eigenlijk ook wel graag voorkomen dat leden die serieus op zoek zijn bij herhaling worden teleurgesteld omdat zij geen reactie dan wel een afwijzing krijgen van de door hen benaderde personen. Hoe het ook zij, ze schonen hun databases niet op. We staan zelf al geruime tijd ingeschreven bij verschillende datingsites, niet om te daten maar om rond te kijken op de websites. We hebben nog nooit een poging ondernomen om met anderen contact te leggen en hebben toenaderingspogingen van anderen afgeslagen of genegeerd, maar geen van de websitebeheerders heeft het initiatief genomen om ons uit te schrijven.
Tweeduizend beweegmaatjes Van reguliere datingsites is via het panel van TROS Radar bekend dat deze behoorlijk effectief zijn. Van de ongeveer 3.400 mensen uit het panel die zich inschreven bij een gratis datingsite resulteerde dat in 28% van de gevallen in een relatie, en bij de 3.300 mensen die gebruik maakten van een betaalde datingsite liep dat zelfs op tot bijna 45%. Afgaande op de resultaten van het gebruikersonderzoek van Beweegmaatje ligt dat voor sportdatingsites veel lager. Het relatief kleine aantal actieve leden gekoppeld aan het relatief grote aantal criteria waarop gematcht wordt (Beweegmaatje hanteert een lijst met 190 sport- en bewegingsactiviteiten waaruit kan worden gekozen), maakt dat de objectieve kans op succes beperkt blijft. Stel dat de circa 7.000 actieve leden van Beweegmaatje geografisch evenredig gespreid over heel Nederland (42.000 km2) wonen dan wil dat zeggen dat geen enkel lid binnen een straal van twee-en-een halve kilometer van de eigen woning een ander lid kan vinden. Dat het dan niet meevalt om binnen een redelijke afstand iemand te vinden van bijvoorbeeld hetzelfde geslacht, dezelfde sportvoorkeur, een vergelijkbaar prestatieniveau enzovoorts, is evident. Tegen deze achtergrond valt het slagingspercentage dat naar voren is gekomen uit het gebruikersonderzoek eigenlijk nog alleszins mee. Van alle geënquêteerde beweegmaatjes was 15% via de website met een maatje of sportgroep in beweging gekomen, en onder de geënquêteerden die zich inmiddels hadden uitgeschreven was dat 22%. Hoewel kan worden verondersteld dat deze percentages in werkelijkheid nog wel wat lager zullen liggen - passieve of teleurgestelde beweegmaatjes zullen minder geneigd zijn geweest mee te doen aan het onderzoek - zou op grond hiervan geconcludeerd kunnen worden dat er via Beweegmaatje in de afgelopen jaren in totaal ongeveer 2.000 mensen met elkaar in contact zijn gebracht om samen te gaan sporten. Hoewel hieromtrent bij de lancering van de site geen duidelijke doelstelling was geformuleerd, kan uit de conclusies van het gebruikersonderzoek worden afgeleid dat dit aantal tegenvalt. Men had in ieder geval op minstens twee keer zoveel inschrijvingen gerekend. Wat minstens even teleurstellend moet zijn voor de initiatiefnemers is de uitkomst dat de mensen die via de website een beweegmaatje vonden niet meer zijn gaan bewegen dan de mensen die (nog) geen maatje vonden. Want daar was het toch eigenlijk allemaal om te doen: (meer) mensen (meer) in beweging krijgen.
* Virtual Sportdating Communities: Karakteristieken
Versnippering
Toch is Beweegmaatje niet meteen uit de lucht gehaald en dat is begrijpelijk. De website voorziet immers in een behoefte, er is veel in geïnvesteerd en mogelijk zijn er verbeteringen door te voeren waardoor het rendement verbetert. Maar alles valt of staat met het aantal actieve deelnemers en de kans op een snelle autonome groei lijkt door de versnippering en concurrentie op de markt niet groot. Om veel meer bereik te genereren zou een krachtenbundeling en daarop volgend de verovering van een dominante positie in de markt wel eens de enige effectieve strategie kunnen zijn, want die versnippering en concurrentie zullen vermoedelijk alleen nog maar verder toenemen. Wereldwijd groeit het aantal datingsites nog steeds en vooral in de niches is een verdere toename te verwachten. Via een platform als Worlddatingpartner.com, dat naar eigen zeggen al 30.000 datingsites op het wereldwijde web heeft gebracht, is het ook erg eenvoudig om een eigen datingservice te beginnen. En Sportfriends.com slijt graag kant-en-klare concepten voor sportdatingsites: “Build your own fitness-singles dating site. Making money doesn’t get any easier than this”. Het realiteitsgehalte van die claim mag dan worden betwist; dat klinkt toch verleidelijk.
Dit artikel is ook verschenen in Sport & Strategie, April 2011
Frontpage foto: Dreamstime.com
Slideshare Virtual Sport Communities: Internet dating and participation in Sport door Wilko de Graaf & Jan Janssens
QR Tag Slideshare - Virtual Sport Communities
Wilko de Graaf is als coördinator Ondernemen, docent Marketing en Marktonderzoek en onderzoeker verbonden aan de opleiding Sport, Management en Ondernemen aan de Hogeschool van Amsterdam. Jan Janssens is mede oprichter van het W.J.H. Mulier Instituut. Binnen dit instituut bekleedde Janssens tot medio 2008 de functie van directeur. Begin 2009 startte Janssens als lector Sportbusiness Development aan de opleiding Sport, Management en Ondernemen aan de Hogeschool van Amsterdam.
