Momenteel wordt in opdracht van het ministerie van VWS een verkenning maatschappelijke kosten-batenanalyse (VMKB) naar de organisatie van de Olympische en Paralympische Spelen van 2028 in Nederland afgerond. De studie zal een eerste inkijk bieden in de belangrijkste te verwachten kosten- en baten die het organiseren van een dergelijk evenement met zich mee kunnen brengen. Ook bevat het een doorrekening van verschillende ruimtelijke structuren die in het kader van de Olympische Hoofdstructuur studie worden ontwikkeld.
Nederlandse Spelen serieuze optie huidige kabinet
Het is lovenswaardig dat het huidige kabinet sport in het algemeen en het Olympisch Plan in het bijzonder prominent op de agenda heeft gezet. De basisgedachte achter het Olympisch Plan 2028 is om met en door sport in de volle breedte een bijdrage te leveren aan Nederland. Het is daarmee een uniek masterplan dat inzet op een toekomstbestendig Nederland waar alle geledingen in onze samenleving van kunnen profiteren. De organisatie van de Olympische en Paralympische Spelen van 2028 in eigen land is daarbij de stip op de horizon die tot de benodigde daadkracht moet leiden. Sport inspireert, zorgt voor een gezonde samenleving en weet mensen te verbinden. Met haar ‘Beleidsbrief sport’ heeft minister Schippers sport ook nadrukkelijk met economie verbonden. Met de VMKB geeft het kabinet een helder signaal dat het serieus naar het plan van ‘Nederlandse’ Spelen wil kijken. Dit neemt niet weg dat, ongeacht de uitkomsten van de verkenning, er een aantal gevaren schuilt achter de VMKB. De vraag is of het kabinet zich hier voldoende bewust van is.
Richten op het nu
Zo kan de verkenning er toe leiden dat de focus die was gericht op de weg, het Olympisch Plan, volledig wordt verschoven naar het doel, de Spelen van 2028. De weg, Nederland naar Olympisch niveau, zou echter in deze fase veel belangrijker moeten zijn dan het doel. Nederland kán en moet beter; de gedachte van het Olympisch Plan speelt daarbij een belangrijke rol, ongeacht of het einddoel gehaald wordt. Een ander gevaar dat schuilt achter de VMKB is dat er tussen voor- en tegenstanders van Nederlandse Spelen een eendimensionale discussie ontstaat over een cijfer. Deze voorspelbare discussie zal onnodig polariserend werken. Het is zaak om geen energie verloren te laten gaan aan verhitte debatten, maar deze in te zetten om sport als inspiratiebron en katalysator voor een sterker Nederland te laten gelden. Ten slotte moet ook de waarde van de uitkomsten van een indicatieve studie bij voorbaat worden gerelativeerd. De verkenning kan weliswaar een handvat bieden bij het bepalen in hoeverre de Olympische Spelen winstgevend kunnen zijn, maar schiet onvermijdelijk tekort bij het in beeld brengen van de kosten en baten die gepaard gaan met het hele traject.
Structurele (economische) verbeteringen, ook onderweg!
De beoogde effecten van het Olympisch Plan zijn om Nederland te maken tot een land waar het prettig wonen, werken en leven is. Een land van inwoners met nationale trots en eigenwaarde. Zaken waarvan de samenleving jarenlang de vruchten kan plukken, maar waarvan tegelijkertijd de waarde onmogelijk in geld uit te drukken is. De Olympische ambitie zorgt nu al, door allerlei initiatieven op lokaal, regionaal en nationaal niveau, voor creativiteit, daadkracht en een meer naar buiten gerichte blik waar onze open economie veel baat bij heeft. De vooraanstaande economen Andrew Rose en Mark Spiegel hebben recent ook aangetoond dat landen die Olympische Spelen hebben binnengehaald een hogere economische groei en structureel een 20% hogere export realiseren. En dat hetzelfde effect te zien is voor landen die voor de Spelen kandidaat zijn. Zij wijzen er op dat deze groei niet zozeer door de Spelen zelf komt. De Spelen blijken vooral functioneel doordat zij het signaal afgeven dat een land zich vrij en open naar de wereld en toekomst richt. Kortom, de reis lijkt van minstens zo groot belang als de bestemming.
VMKB op juiste waarde schatten
De VMKB kan natuurlijk prima een impuls geven aan de discussie onder welke voorwaarden de Spelen eventueel in Nederland georganiseerd kunnen worden. De belangrijkste vraag hierbij is hoe de Spelen winstgevend kunnen zijn voor Nederland. De Spelen móeten de samenleving simpelweg meer opleveren dan dat ze kosten. Het is daarom cruciaal om in een vroeg stadium na te denken hoe en onder welke voorwaarden de zogenaamde ‘legacy’ zo groot mogelijk zal zijn. Recente Olympische Spelen hebben aangetoond dat de kosten enorm uit de hand kunnen lopen. Peking (2008) spant wat dat betreft de kroon met een absurde € 22 miljard aan investeringen. Dat het ook anders kan, bewees Sydney (2000) met winstgevende Spelen en een relatief klein budget van ‘slechts’ € 4 miljard. De Spelen kunnen niet op zichzelf staan. Ze moeten naadloos aansluiten op het toekomstbeeld van Nederland. Het vereist lef om te stellen dat wij er niet in eerste instantie voor de Spelen zijn, maar dat de Spelen er voor ons zullen zijn. Op onze voorwaarden. Om de kans op positieve economische impact te vergroten, moet het Olympisch Plan worden opgehangen aan een winstgevend thema dat Nederland onderscheidt en verbindt. Een thema waar de BV Nederland de komende decennia zijn geld mee kan (blijven) verdienen. Dit zou bijvoorbeeld ‘water’ kunnen zijn. Een Olympisch ‘waterplan’ kan profiteren van de goede naam die ondernemend Nederland door de eeuwen heen op dit gebied wereldwijd heeft opgebouwd. Andersom kan het innovatieve Nederlandse bedrijfsleven op dat gebied profiteren van mondiale exposure door de uiterst waardevolle associatie met de Olympische ringen.
Volg de eigen(wijze) weg
De Vonken van 2028 roepen politici en betrokkenen op om de aankomende VMKB op waarde te schatten en aan te grijpen om de blik op de toekomst te richten. De onmiskenbare potentie van het Olympisch Plan reduceren tot een discussie over een cijfertje zou ‘spelen met Olympisch vuur’ zijn en een gemiste kans voor Nederland. Het kabinet en alliantie Olympisch Vuur moeten durven kiezen voor een eigen(wijze) weg. Alleen dan zal deze weg een winstgevende zijn.
Dit artikel is een bijdrage van ‘De Vonken van 2028’. De Vonken zijn jonge, ambitieuze professionals met diverse achtergronden die samen een actieve bijdrage leveren aan de Olympische ambitie van Nederland. De Vonken zijn onafhankelijk. Wel zijn zij geïnspireerd door het Olympisch Plan 2028. In de aanloop naar 2028 zullen zij het Olympisch vuurtje verder opstoken en tegelijkertijd proberen hun eigen Olympische dromen een stapje dichterbij te brengen.
