Het zesde seizoen van de Formule E is eind november van start gegaan. 14 straatraces in 12 steden op vijf continenten, in een competitie die eindigt op 26 juli 2020. En het lijkt haast wel ironie, maar de eerste twee races vonden plaats in oliestaat Saudi-Arabië, dat in mei van dit jaar een contract afsloot met een geschatte waarde van $ 260 miljoen, om deze tien jaar lang te mogen hosten.

Dat gezegd hebbende, wil ik eerst mijn bewondering uitspreken voor de wijze waarop de oprichters van de Formule E, en met name huidig voorzitter Alejandro Agag, de raceklasse vanaf de grond hebben opgebouwd. Want een dergelijke raceklasse, was er zes jaar geleden nog niet. Het idee voor de elektrisch aangedreven autosportcompetitie ontstond in maart 2011. En hoewel er in 2013 al enkele demonstratie-evenementen werden georganiseerd, ging het eerste seizoen pas in september 2014 met de ePrix van Peking van start. Nu is het niet mijn bedoeling om hier de geschiedenis van de raceklassse uitvoering te beschrijven, maar wat ik wel wil aanhalen is dat het ongelooflijk moeilijk en dus knap is, om zo’n ‘league’ op de kaart te zetten. Natuurlijk kon ook toen het fenomeen ‘elektrisch autorijden’ al bij een bepaalde groep mensen op sympathie rekenen. Maar dat betekent nog niet dat er automatisch voldoende geld en politieke steun beschikbaar was, om de organisatie ervan mogelijk te maken.

Wat dat betreft hebben Agag en zijn mensen diverse huzarenstukjes geleverd. Het verhaal gaat dat de raceklasse op een zeker moment in die begindagen zeker $ 25 miljoen schuldig was aan leveranciers, terwijl er op dat moment nog maar $ 100.000 op de bankrekening stond. En in maart 2015 moest de raceklasse van een vroege dood worden gered, door een financiële injectie van Liberty Media (dat tot dezelfde holding behoort als Ziggo en Ziggo Sport) en Discovery Inc. (de moedermaatschappij boven Eurosport), die beide gelieerd zijn aan de Amerikaanse zakenman John Malone. Let op! Het is ook om die reden, dat de mediarechten voor een groot deel bij deze partijen liggen, die samen 40% van de aandelen in hun bezit schijnen te hebben.

Inkomsten stijgen sterk

Terug naar de omzetontwikkeling. Zoals in bovenstaande afbeelding te zien is, mogen we die wel gigantisch noemen. Van € 21 miljoen in het boekjaar 2014/'15 naar ruim € 133 miljoen in boekjaar 2017/'18 is naar mijn mening wel indrukwekkend. Maar let op! We hebben het dan wel over omzet van de centrale organisatie. Niet over die van de deelnemende teams. En hoewel ik helaas niet de beschikking heb over de manier waarop die omzet is opgebouwd, kan ik wel de verschillende categorieën benoemen:

1. Verkoop van mediarechten.
2. Matchday inkomsten, wat neerkomt op ticket sales; catering en dergelijke.
3. Fees van organiserende landen of steden, zoals de reeds benoemde deal met het Saudische Diriyah.
4. Sponsoring. Dat wil zeggen de inkomsten uit de partnerships die de Formule E als overkoepelende organisatie met diverse merken gerealiseerd heeft. En ook daar is sprake van groei. Tag Heuer en Julius Bär waren er als founding partners vanaf het eerste uur bij, maar daarna zijn ook merken zoals Boss, Allianz, Moët & Chandon, Michelin, BMW, DHL, Bosch, Heineken en ABB ingestapt. Laatstgenoemde, een Zwitsers bedrijf dat oplossingen biedt op het gebied van energie en elektrotechniek, is sinds januari 2018 naamgevend sponsor van de raceklasse, en zou daarvoor jaarlijks een bedrag van € 12 miljoen inbrengen. Enfin, als gevolg van die sterk gestegen inkomsten zou de Formula E over het seizoen 2018/19 voor het eerst een bescheiden winst hebben geboekt. Hoe hoog die is, dat zal nog moeten blijken, want de cijfers zijn namelijk nog niet gepubliceerd.

Desalniettemin is de Formule E in vergelijking met de Formule 1 nog altijd een hele kleine competitie. Dat blijkt als we de omzetcijfers van de afgelopen vijf jaar, naast die van de koningsklasse zetten. Daarvoor heb ik overigens de cijfers van de Formule E moeten omrekenen naar US Dollars. Dat zal ongetwijfeld een vertekening geven, maar dat leek me - gezien het feit dat de dollar-koers de afgelopen jaren minder stabiel was - beter dan een omrekening van dollars naar euro’s.

Kijkcijfers blijven (nog) achter

Saillant detail is overigens dat ook de Formule 1 de afgelopen jaren verlies heeft geleden. In 2017 was dat $ 17 miljoen en in 2018 bedroeg het operationele verlies zo’n $ 68 miljoen. Beide zijn volgens de organisatie gerelateerd aan de investeringen die Liberty Media, dat sinds begin 2017 het merendeel van de aandelen in handen heeft, verricht om de raceklasse toekomstbestendig te maken. Denk hierbij aan de kosten van de nieuwe visuele identiteit, de kosten van haar social media-afdeling (iets waar het vorige management team onder leiding van Bernie Ecclestone niet in geloofde), en de kosten van de verschillende digitale kanalen die de FOM na de overname geïntroduceerd heeft. Dat laatste verdient meer toelichting. Want daar zit bijvoorbeeld ook een eigen OTT-kanaal bij, F1 TV Pro, waar fans voor een bedrag van ongeveer € 65 per jaar toegang krijgen tot allerlei extra’s, zoals de keuze om je favoriete rijder van start tot finish te kunnen volgen via zijn on-board-camera.

Daarmee zijn we overigens wel meteen bij een aspect gekomen, waarin de Formule E nog mijlenver achterligt op de Formule 1. Laatstgenoemde is namelijk ook een ijzersterke media-organisatie, die in 2018 met de wereldwijde verkoop van de mediarechten zo’n $ 613 miljoen (bron: SportBusiness.com) verdiende. Dat is wat tv-stations, OTT-kanalen en andere mediapartijen betalen om de beelden te mogen vertonen. Dat komt neer op ongeveer één derde van de totale omzet.

Bij de Formula E brachten die mediarechten in 2017 - de cijfers van 2018 heb ik helaas niet kunnen vinden - wereldwijd zo’n € 18,8 miljoen in het laatje, op een totale omzet van € 94,5 miljoen. En dat is slechts 20%. Dit zal ongetwijfeld te maken heeft met het eerdergenoemde aandeelhouderschap van Liberty Media en Discovery Inc., die daarmee en passant de mediarechten hebben bemachtigd. In Nederland worden de training- en kwalificatiesessies immers ook uitgezonden en/of gestreamd door Ziggo Sport en de races zelf door Eurosport.

Deze situatie heeft van de Formule E nog geen kijkcijferkanon gemaakt. Als we bijvoorbeeld kijken wat Nederlandse respondenten in het Global WebIndex-onderzoek zeggen over het kijken naar de twee raceklassen, dan ziet dat er als volgt uit.

Een ander punt waarop we de twee raceklassen met elkaar kunnen vergelijken, zijn het aantal wereldwijde volgers op social media. Ook die laten een levensgroot verschil zien tussen de twee competities. En om het verhaal af te maken, wil ik jullie nog de lineaire kijkcijfers uit SKO laten zien. Die brengen het verschil ook op pijnlijke wijze in beeld.

Max Verstappen-effect

Toch ben ik ook de eerste die zegt dat het niet eerlijk is om de twee raceklassen op deze wijze met elkaar te vergelijken. De Formule 1 bestaat immers al sinds 1950, terwijl de Formule E pas net begonnen is. Alles, maar dan ook werkelijk alles, is groter aan de Formule 1. De hoeveelheid camera’s en de manier waarop het in beeld wordt gebracht. Het is allemaal ‘huge’.

En wat te denken van de invloed die het succes van Max Verstappen op de populariteit van de Formule 1 heeft? Dat speelt uiteraard ook een grote rol. Zijn zegetocht heeft er namelijk voor gezorgd dat de interesse in autoracen de afgelopen jaren aanzienlijk is toegenomen. Dat blijkt ook uit de NOM-cijfers uit de onderstaande grafiek. Die zijn weer gaan stijgen vanaf 2015, het jaar dat Max achter het stuur van de Torro Rosso mocht gaan plaats nemen.