De discussie rondom online gokken op sportwedstrijden en in online casino’s lijkt een kookpunt te bereiken. Sinds op 1 oktober 2021 ook in Nederland (eindelijk) de licenties zijn uitgegeven aan diverse online aanbieders van kansspelen (dankzij Wet Kansspelen op Afstand, afgekort: wet KOA), zijn de commercials van de aanbieders niet meer van de televisie weg te slaan. En hoewel het jaren geduurd heeft voordat de vergunningen eindelijk verstrekt werden, is de (politieke) roep om het verbod van deze commerciële uitingen binnen enkele maanden al immens groot. Hoe heeft het zo snel kunnen escaleren?
Het was juist de politiek die het initiatief nam om de markt van online gokaanbieders te reguleren. De nieuwe wet had als doel om kansspelverslaving te voorkomen, fraude & criminaliteit tegen te gaan en de spelers te beschermen. Want voordat de wet van kracht ging, speelden honderdduizenden Nederlanders nog illegaal bij buitenlandse aanbieders. Met behulp van controle en een strenge regelgeving zou de markt gecontroleerd kunnen worden. Na jarenlang steggelen kregen per 1 oktober zo’n 10 online gokaanbieders een licentie om de Nederlandse markt te betreden en visten anderen achter het net.
Logisch dat vanaf dat moment de tv-reclames zich in razend tempo opstapelden. Met grof geschut en grote budgetten. Liefst 8 aanbieders zijn actief op televisie en gezamenlijk hebben zij in korte tijd al meer dan 33.000 spots (!) gerealiseerd (bron: Abovo Media & SKO). En eerlijk is eerlijk, voor reuring in de markt hebben zij wel gezorgd. Oud-voetballers zoals Andy van der Meijde en Wesley Sneijder werden van stal gehaald om de naamsbekendheid snel te vergroten en een voorkeurspositie in het brein van de consument te creëren. De markt in Nederland is namelijk een interessante. Uit een representatief onderzoek van Markteffect blijkt dat zo’n 10% van alle Nederlanders (18 jaar en ouder) zo nu en dan wel eens een online sportweddenschap plaatst. Daarnaast geeft 6% aan dat in het verleden wel eens gedaan te hebben, maar momenteel niet meer actief is. En als je dat extrapoleert, dan is dat met ruim 2 miljoen Nederlanders best een grote markt.
Hoewel de wet KOA nog geen half jaar in werking is, wordt het tegengeluid en de afkeer tegen deze gokaanbieders echter steeds groter. Al in december (twee maanden na het verstrekken van de licenties) werd een motie in de Tweede Kamer aangenomen die tv-reclame voor online gokken verbiedt om de kans op gokverslaving te verkleinen. En ook steeds meer consumenten dienen klachten in over reclames voor online gokken. Zij vinden dat de reclames aanzetten tot het nemen van onverantwoorde risico’s en vinden deze bovendien schreeuwerig en irritant.
Dat laatste was natuurlijk wel te verwachten, omdat de nieuwe aanbieders er alles aan willen doen om op te vallen. En irritante reclames helpen daar nu eenmaal bij. Dat de commercials aan zouden zetten tot het nemen van (onverantwoorde) risico’s had de overheid kunnen verwachten en daar zal nu snel iets op bedacht moeten worden. Meer dan de helft van de Nederlanders (52%) vindt in ieder geval dat deze reclames moeten worden verboden.
Dat zou een harde klap in het gezicht zijn van de gokaanbieders. Jarenlang hebben zij moeten wachten tot zij de Nederlandse markt mochten betreden en veroveren (als een van de laatste landen in Europa overigens) en al binnen enkele maanden liggen zij onder een vergrootglas. Het zou zomaar kunnen dat zij de komende maanden juist extra aanwezig gaan zijn, want wie weet wat nieuwe regelgeving hen brengt. Bovendien staan er vanaf 1 april nog een aantal nieuwe aanbieders klaar om de markt te betreden, dus rustiger zal het er niet op worden. Alleen de sterksten zullen overleven, dus het snel opbouwen van merkvoorkeur is belangrijker dan ooit.
Uit het onderzoek van Markteffect blijkt dat de meeste Nederlanders niet heel veel geld inzetten bij de gokaanbieders. In de meeste gevallen gaat het om relatief onschuldige sportweddenschappen: ruim 80% van de mensen die wel eens een online weddenschap plaatst, geeft aan dat zij tot maximaal € 250,- per jaar inzetten. En vooral mannen hebben wel eens een ‘betje’ geplaatst (22% van de mannen, 10% van de vrouwen). Het valt op dat de leeftijdsgroep 18 tot en met 34 jaar het meest actief speelt, en boven de 55 jaar nauwelijks meer. De belangrijkste redenen om te gokken op sportwedstrijden laten zich raden: het verhogen van de spanning van de sportwedstrijden of puur voor het verdienen van geld.
Wel zien Nederlanders de risico’s van het online gokken in: Ruim 3 op de 5 Nederlanders geeft aan dat zij het een risicovolle activiteit vinden en vindt dat de gokreclames aanzetten tot het nemen van (onverantwoorde) risico’s. Hoewel dit voornamelijk de mensen zijn die zelf (vrijwel) nooit een online weddenschap plaatsen, is deze roep moeilijk te negeren.
Kortom: blijkbaar is alleen het reguleren van de aanbieders niet voldoende om de gestelde doelen van de overheid te bereiken. Daar waar regulering de risico’s op gokverslaving zou moeten verkleinen, lijkt het tegendeel het geval. De politiek wil een verbod, consumenten klagen en verslaving ligt (nog steeds) op de loer. De politiek staat voor een gevoelige keuze, wat hun beslissing ook wordt. Worden de nieuwe aanbieders de dupe door een aangescherpte regelgeving rondom reclames, of blijven consumenten blootgesteld worden aan (voor hen) ongewenste boodschappen?
De uitkomst laat zich wel raden, al had de overheid zich heel wat kopzorgen kunnen besparen door hier vooraf wat beter over na te denken. De wet KOA heeft in ieder geval niet gezorgd voor rust in de tent, integendeel. Benieuwd welke konijnen de gokaanbieders uit de hoge hoed toveren om toch zichtbaar te blijven, want zij zullen zich echt niet zomaar gewonnen geven. De gedragscode rondom het adverteren is overigens opgesteld door de tv-zenders, dus zij kunnen ook zelf verantwoordelijkheid nemen. Mits zij deze afweging niet maken met alleen hun commerciële pet op.
In dit overzicht zie je welke gokaanbieders al partnerships in de sport hebben afgesloten.
Headerfoto: Shutterstock.com
