Op het EK voetbal hebben we al veel statements gezien van sporters, merken en bonden. Is dat nieuw, of was dit in voorgaande jaren ook al zo?

“Dit is relatief nieuw. Tijdens het laatste WK in Rusland in 2018 kan ik me niet herinneren dat we dit soort statements zagen. Toen richtte de discussie zich vooral op de toewijzing van de WK’s aan Rusland en Qatar en de procedure die daaraan voorafging. Op het WK voor vrouwen in Frankrijk zagen we een jaar later wel dat sporters zich uitspraken. Velen herinneren zich nog dat de Amerikaanse Megan Rapinoe zich heel duidelijk uitsprak tegen toenmalig president Trump en zich als een voorvechter van de LGBT-gemeenschap presenteerde.”

“Ook in andere sporten zien we dat sporters zich steeds vaker en meer uitspreken. Ze gebruiken hun podium om heel duidelijk voor hun persoonlijke overtuigingen uit te komen. Denk bijvoorbeeld aan Colin Kaepernick, Lewis Hamilton en Serena Williams. Ook Gini Wijnaldum toont zich als aanvoerder van Oranje een voorbeeld op dit gebied.”

De UEFA probeert alles zo goed en zo kwaad als het gaat in goede banen te leiden. Hoe kunnen zij dit het beste aanpakken?

“Je kunt zien dat de UEFA worstelt met deze ontwikkelingen. Er is meer ruimte dan ooit voor spelers en landen om zich uit te spreken over datgene wat hun bezighoudt. Er wordt in de media en tijdens persconferenties veel gesproken over allerlei maatschappelijke thema’s. Het hele Engelse team knielt voor de aftrap om te laten zien dat er wat hen betreft geen ruimte voor racisme is in het voetbal. De Duitse aanvoerder Manuel Neuer speelt het hele toernooi al met een regenboog-aanvoerdersband. Wijnaldum deed iets soortgelijks tijdens de achtste finale in Budapest. Dergelijke statements worden toegestaan, iets wat acht of tien jaar geleden echt niet zomaar zou gebeuren. UEFA zelf doet veel om gelijkheid en diversiteit in het voetbal te promoten, door middel van allerlei projecten door heel Europa. Wij zijn zelf ook betrokken bij de Equal Game-campagne van UEFA, waarin een aantal grote spelers als Sancho, Felix, Pogba en De Ligt zich uitspreken voor inclusiviteit en gelijkheid in het voetbal.”

“Tegelijkertijd is UEFA gewend om alles precies volgens de regels te laten verlopen. En dan kun je dus in de knel komen, zoals we deze week zagen. De UEFA gelooft echt in de boodschap van inclusiviteit. Maar het verzoek van de gemeente München om het stadion in de regenboogkleuren te verlichten werd toch opgevat als een politiek getint statement en daar zijn afspraken over gemaakt met de lokale organiserende comités. Er valt dus nog terrein te winnen voor UEFA om haar eigen overtuiging soms ook boven een regel in een contract te stellen.”

Merken zijn dit EK ook onderdeel geweest van de statements. En het publiek verwacht van bedrijven ook dat ze zich mengen in de maatschappelijke discussies. Is die verwachting reëel?

“Je steeds vaker gebeuren dat sponsors van zich laten horen. Er waren deze week allerlei officiële sponsors van UEFA en andere bonden die meteen inhaakten op de situatie in München. Zij lieten zich op social media zien met regenboog-posts. Dat zouden ze vijf jaar geleden ook niet gedaan hebben, omdat ze hun relaties met die sportorganisaties niet willen frustreren. En ook hier leren merken nog elke dag bij. Waar spring ik wel op in? Waar niet? En vooral: wat zijn nu precies mijn eigen overtuigingen waar ik graag voor wil uitkomen?”

Is het goed dat sport en politiek steeds meer samengaan, of moet dat gescheiden blijven?

“Het is niet meer weg te denken. Het past heel goed in deze tijdgeest waarin vooral jonge mensen het heel belangrijk vinden dat merken zichzelf niet verstoppen op dit gebied. Sterker nog, zij zijn op zoek naar merken die dezelfde overtuigingen hebben als zijzelf. Anders kopen ze die merken niet. En dat gaat niet alleen maar over racisme of gelijkheid. Ook thema’s als duurzaamheid en gezondheid zijn zeer actueel. Voor de sportwereld valt hier nog veel te winnen, om op die thema’s zelf beleid te maken en daar vervolgens weer partners bij te vinden.”

“Aan de andere kant ligt er ook een kans voor de overheid om de sportwereld nog meer op te zoeken om dingen bespreekbaar te maken of om te helpen maatschappelijke problemen op te lossen. Je ziet dit EK natuurlijk heel goed dat sport en de sporters hiervoor een geweldig podium bieden.”

“Overigens is deze ontwikkeling in de hele sport duidelijk zichtbaar. Het is zeker niet alleen iets van het voetbal. Dus ook tijdens de Olympische Spelen verwacht ik dat sporters van zich gaan laten horen.”

Er is al veel te doen geweest rondom het WK in Qatar in 2022. Gaat het EK ervoor zorgen dat (meer) sporters en organisaties zich gaan uitspreken over de mensenrechtenkwesties in dat land?

“Dat onderwerp is nu tijdelijk even naar de achtergrond verdwenen omdat alle aandacht uitgaat naar het EK en alles wat er in het hier en nu gebeurt. Maar vanaf september, als het Nederlands elftal weer WK-kwalificatiewedstrijden gaat spelen, is dit het volgende onderwerp van gesprek. Het zou mij niets verbazen als er in aanloop naar het WK spelers zijn die zich hierover zullen uitspreken. Ook bij sponsors en het bedrijfsleven is dit een vraag die leeft. Hoe gaan we hiermee om? Wat vinden we hier nu zelf van?”

“Ik vind dat de KNVB dit op een goede manier aanpakt doordat zij deze discussie al een tijd geleden is opgestart en actief de dialoog zoekt met allerlei verschillende instanties. Daarmee geven zij het goede voorbeeld.”

Headerfoto: Maksim Konstantinov / Shutterstock.com