Door Pieter Verhoogt

Dit artikel staat in het vakblad Sport & Strategie (editie 2-2021). Het vakblad is hier te bestellen.

Uit een discussie tussen honkbalfans die mijmeren over de vraag of zij met hun gebundelde kennis en inzichten beter in staat zouden zijn een honkbalteam te leiden dan een professionele coach of manager, ontstaat in 2007 Project Franchise. Dankzij een artikel in The New York Times krijgt Project Franchise in 2008 zelfs landelijke bekendheid. Maar het project verdwijnt naar de achtergrond. Tot in 2015 Sohrob Farudi, voormalig mede-eigenaar van een team in de Arena Football League (AFL), en voormalig NFL-speler Ray Austin, die na zijn spelersloopbaan een app heeft ontwikkeld waarmee football-fans tijdens wedstrijden hun ideale plays konden kiezen, aansluiten. Om hun gezamenlijke droom te verwezenlijken wordt Fanchise, een tech- en sportbedrijf opgericht.

Eerst wordt Franchise eigenaar van een nieuw team in de Indoor Football League (IFL), waar het bedrijf een app presenteert waarmee geregistreerde fans kunnen stemmen over de naam van het nieuwe team, de outfits, wie het team moet aanstellen als coach en zelfs de stad waar het team gaat spelen. Als blijkt dat het idee van ‘fan control’ in de praktijk blijkt te werken, begint het ontwikkelpad richting een eigen football-league.

Op 13 februari 2021 gaat Fan Controlled Football (FCF) van start met vier teams. Deze teams spelen in zes weken een competitie van vier wedstrijden, gevolgd door een play-off en een finale.

Het concept

Het FCF-concept is vanaf het allereerste begin ontwikkeld vanuit een radicaal vernieuwend perspectief. De grondleggers van de nieuwe league zien de FCF niet als een football-competitie, maar als “the next generation of sports”.

FCF is gepositioneerd als een digitaal en interactief sport- en entertainmentproduct dat aansluit bij de belevingswereld van de Fortnite-generatie. Niet voor niets laat FCF de traditionele media links liggen en zijn de wedstrijden te zien via Twitch (eigendom van Amazon) en VENN, twee toonaangevende streamingplatforms voor gamers. Door geavanceerde beeldtechnieken en creatief cameragebruik (helmcamera’s, drones) wekken uitzendingen van FCF de illusie van een livevideogame. Afgaand op de kijkcijfers had FCF een goede start: in de eerste drie weken steeg het totale aantal kijkers van 735.000, via 922.000 tot 2,1 miljoen.

De kern van het FPF-concept is dat beslissingen bij de deelnemende teams niet worden genomen door algemeen directeuren of coaches, maar door fans in binnen- en buitenland, die via een app hun voorkeuren realtime kenbaar kunnen maken. Alle geregistreerde fans worden ingedeeld in niveaus. Nieuwkomers beginnen als rookies en mogen stemmen over niet-wedstrijdgerelateerde beslissingen. Wie aantoont over spelregelkennis en tactisch inzicht te beschikken, mag over meer zaken meestemmen, waaronder play calling. Tijdens de wedstrijden geven ingelogde fans bij elke play realtime twee keuzes door. Eerst moet worden gekozen (gestemd) voor een ‘running play’ of een ‘throwing play’. Daarna moeten zij kiezen uit vier play-opties. De coach geeft de meest gekozen optie vervolgens door aan de quarterback, die de play met zijn teamgenoten uitvoert.

Alleen fans die het hoogste niveau halen, mogen stemmen over play calling in het beslissende vierde kwart van de wedstrijd. Hoe hoger in de stemranking, hoe zwaarder ook de stemmen meewegen. Met dit systeem worden deskundige fans beloond. Ook wordt voorkomen dat fans van concurrerende teams door mee te stemmen de tactische keuzes merkbaar kunnen beïnvloeden. De league biedt fans bovendien de gelegenheid met games en quizzen voordelen te winnen voor hun team (bijvoorbeeld een extra time-out), die hun team tijdens de wedstrijden kan inzetten.

Gedurende de wedstrijden hebben de fans nog diverse aanvullende beslismomenten waarop zij hun directe invloed op de keuzes en tactiek van hun team kunnen uitoefenen. Zo stemmen fans ook over VAR-beslissingen. En na afloop van de reguliere competitie mogen fans van het winnende team kiezen welke tegenstander zij in de halve finale willen treffen.

Rock, paper, scissors

Ook ten aanzien van speellocatie en personeel heeft FCF gekozen voor een revolutionaire aanpak. Om te beginnen wordt om kosten te besparen de hele competitie op één locatie afgewerkt.

Daarnaast staan spelers en coaches niet onder contract bij de teams, maar bij de league. Met uitzondering van twee vaste sterspelers per team worden alle spelers voorafgaand aan elk speelweekend opnieuw via fankeuzes geselecteerd (gedraft) door de deelnemende teams. Spelers kunnen dus wekelijks van team wisselen.

Door de spelers als één groep te behandelen, volstaat FCF met één hoofdcoach voor alle gecontracteerde spelers en vier assistent-coaches die de door de fans gekozen plays doorgeven aan de quarterbacks. Ook de trainingen worden collectief georganiseerd.

Spelers in de FCF ontvangen 400 tot 750 dollar per week, plus de kosten voor hun verblijf tijdens de zes weken durende competitie. Ofwel 2.400 tot 4.500 dollar per seizoen. Coaches verdienen 5.250 dollar per seizoen. FCF voorziet twee seizoenen per jaar.

Tot slot is ook de sportieve strijd bijzonder van aard. FCF is indoor football met zeven tegen zeven spelers. De league heeft eigen spelregels ontwikkeld, die vooral bedoeld zijn om de sport snel en aantrekkelijk te maken. Wedstrijden bestaan uit twee helften van twintig minuten, waarbij de klok zelden wordt gestopt. FCF streeft ernaar wedstrijden binnen een uur af te ronden. De toss bij aanvang is vervangen door steen, papier, schaar.

Teams kunnen tijdens wedstrijden drie speciale ‘power up-troeven’ inzetten, zoals ‘power play’ waarbij de tegenstander bij de volgende play een man minder mag opstellen, ‘fifth down’ waarbij eenmalig een extra poging mag worden gedaan om de vereiste tien yards te overbruggen, en diverse andere gimmicks.

Andere sporten

De initiatiefnemers van FCF voorzien de komende jaren een ontwikkeling naar twintig tot dertig teams, waarbij expansie richting Europa en Azië zeker een optie is. Hoe eenvoudig kan het zijn om bijvoorbeeld een team met Nederlandse roots (sponsor, fanbase) enkele weken op locatie te laten meespelen in een FCF-seizoen?! Ook uitbreiding naar andere sporten wordt onderzocht, waarbij honkbal en cricket als eerste kandidaten worden gezien. Maar het vergt nauwelijks fantasie om bijvoorbeeld ook bij Formule 1 kansen te zien (denk aan bandenkeuze, pitstops) voor (deels) door fans gestuurde teams.

Wie de ontwikkelingen in communicatie en gaming beschouwt, ziet al snel de enorme potentie van deze nieuwe ontwikkeling. Fanbeleving als nooit tevoren!

Headerfoto: Screenshot YouTube / Fan Controlled Football

In het onlangs verschenen vakblad Sport & Strategie (editie 2-2021) staan onder meer interviews met Paul Sanders over de transitie van de KWBN, Henk Markerink, directeur Johan Cruijff ArenA, over corona en het aanstaande EK en Wilco Nijland over King of the Court. Word via de button hieronder abonnee en ontvang direct de laatste editie van het vakblad.