Beleving wordt steeds belangrijker in onze maatschappij, mensen gaan niet alleen meer naar een evenement of wedstrijd om naar 'sport te kijken', maar gaan voor een totaalbeleving waar ze bij voorkeur zelf een rol in spelen. Niet voor niets waren zowel het WK als EK beachvolleybal op diverse locaties in Nederland enorm populair. Een volgende stap in deze ontwikkeling is op zoek gaan naar nóg specialere locaties, zoals een kerk. Overal ter wereld krijgen leegstaande kerken namelijk een herbestemming. Meer dan eens als schitterende sportkathedralen.
Het Sociaal Cultureel Plan Bureau (SCP) concludeerde onlangs nog in het rapport ‘Christen in Nederland: diversiteit en verandering’ dat Nederland in een hoog tempo ontkerkelijkt en dat de teruggang van het Christelijke geloof blijft doorzetten. Vooral daardoor zal 30 procent tot misschien wel 80 procent van de kerken de komende jaren hun oorspronkelijke religieuze functie verliezen, zo schreef de Volkskrant eind vorig jaar.
Steeds meer kerkgebouwen krijgen daarom een andere bestemming. Ze worden omgebouwd tot woonruimte, kantoor, cultuurhuis, bibliotheek of boekenwinkel. In Nederland en België is daar ook een nieuwe bestemming bij gekomen: de kerk als sporthal, fitnessruimte, skatehal of zwembad.
In Nederland zijn inmiddels diverse kerken omgebouwd tot fitnesscentrum. Zo doen de Sint-Hubertuskerk en Onbevlekt Hart van Maria in Maastricht nu dienst als sportschool. En ook in de H. Gerardus Majella kerk in Eindhoven en voormalig kloostergebouw ’t Juvenaat in Zevenaar kun je tegenwoordig fitnessen. Daarnaast is er nog een aantal kerken dat dienstdoet als gezondheidscentrum en yogastudio.
De meest bijzondere herbestemming van een kerk is waarschijnlijk de Arnhemse St. Jozefkerk. Daar is sinds 2015 een skatepark gevestigd. Begin dit jaar werd het gebouw gerenoveerd en inmiddels kunnen skaters op gezette tijden weer terecht in de kerk. Zie de video hieronder voor een impressie.
Voor het vakblad Sport & Strategie editie Vlaanderen sprak journalist Marko Heijl met Niek de Roo, die in Vlaanderen verantwoordelijk is voor het Projectbureau Herbestemming Kerken. De Roo legt uit hoe het proces verloopt om van een eeuwenoud kerkgebouw een moderne sportkathedraal te maken. “Gemeentelijke en kerkinstanties leggen in hun kerkenbeleidsplannen de toekomst voor hun parochiekerken vast. Hierbij kan onder meer geopteerd worden om de kerk een (gedeeltelijke) nieuwe bestemming te geven voor tal van doeleinden. Er zijn dan vaak terechte en begrijpelijke twijfels over de realiteitszin, haalbaarheid, kwaliteit en duurzaamheid."
"Het Projectbureau Herbestemming Kerken onderzoekt samen met gespecialiseerde ontwerpteams aan de hand van ontwerpend onderzoek en financiële simulaties of het project op een kwalitatieve en verantwoorde manier te realiseren valt. Gemeentebesturen en kerkbesturen kunnen op basis daarvan makkelijker gefundeerde beslissingen nemen.”
De Roo vertelt verder dat we in Nederland makkelijker over gaan tot herbestemming van kerken, omdat het vaak over protestantse kerkgebouwen gaat. Die zijn niet gewijd en daardoor ligt een ander toekomstig gebruik hierbij meer voor de hand.
Minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) stelde vorig jaar 13,5 miljoen euro beschikbaar om 'kerkenvisies' te ontwikkelen: een gezamenlijk toekomstplan voor alle kerken in een gemeente. Voor organisatoren van sportevenementen en fitnesscentra is dit dus hét moment om de mogelijkheden voor herbestemming van kerken te onderzoeken. Want wie wil er niet beachvolleyballen, badmintonnen of voetballen in een kerk?
Ga voor inspiratie en meer informatie naar: Herbestemmingkerken.be
Foto: De sportkapel Sint-Paulus in Gent.
Dit artikel verscheen eerder in het vakblad Sport & Strategie Editie Vlaanderen (nr 4-2018) dat onlangs verscheen.
