Twaalf voetbalclubs hebben een bom onder de sport gelegd door hun eigen gesloten competitie te introduceren. De Super League moet een exclusieve competitie worden voor de elite van het voetbal. Vanuit de voetbalwereld is woedend gereageerd op de plannen. Maar hoeveel kans van slagen heeft de Super League, waarom willen de twaalf clubs een nieuwe competitie opzetten en hoe ziet de toekomst van het clubvoetbal eruit?
Real Madrid, FC Barcelona, Atlético Madrid, Manchester City, Manchester United, Liverpool, Chelsea, Tottenham Hotspur, Arsenal, Juventus, AC Milan en Internazionale. Het zijn de namen van de twaalf clubs die hun eigen, afgesloten competitie willen beginnen. In de Super League vindt namelijk geen degradatie plaats. Deze clubs, plus drie nog onbekende clubs, zijn zodoende altijd verzekerd van een plek in de nieuwe competitie. De overige vijf plekken worden aangevuld via wildcards, waardoor een competitie van twintig teams ontstaat. De oprichters van de Super League voorspellen ‘drama en opwinding zoals we die nog nooit gezien hebben’.
Maar de voetbalwereld (en zelfs de politiek) heeft vrijwel unaniem negatief gereageerd op het idee van de twaalf eliteclubs. De UEFA dreigt met uitsluiting voor grote toernooien, nationale bonden denken erover teams terug te trekken uit hun competitie of puntenaftrek te geven, andere topclubs - waaronder Bayern München en Paris Saint-Germain - spreken hun afschuw uit, zelfs spelers en trainers zijn tegen de plannen en het belangrijkste: de supporters komen in opstand.
Het nieuws over de Super League domineert sinds zondagavond de media. Ruud van der Knaap, manager voetbal bij Triple Double, is benieuwd naar de gevolgen voor de initiatiefnemers. “Volgens mij hebben de grote clubs de heftigheid van alle reacties onderschat. Er is weerstand uit werkelijk alle hoeken en gaten. Het zou me niets verbazen als er op korte termijn ook sponsors zijn die hun contract opzeggen. Het is heel interessant om te zien wat er nu gebeurt en of de twaalf clubs bestand zijn tegen alle druk die nu wordt opgebouwd. Blijven alle twaalf kikkers in de kruiwagen?”
Vooralsnog blijven de clubs achter hun plan staan, hoewel Chelsea en Manchester City volgens The Guardian al overwegen zich terug te treken. Real Madrid-voorzitter Florentino Pérez gooide juist nog wat extra olie op het vuur met zijn statement dat de Super League het voetbal redt. De belangrijkste reden voor de invoering van de Super League is geld. Van de twaalf deelnemende clubs heeft alleen Chelsea geen schulden (gemeten vanaf 1 juni 2020). De coronacrisis heeft voor stevige verliezen gezorgd in het voetbal. Zonder supporters in de stadions lopen de clubs veel inkomsten mis. Het leidde bij Barcelona, ironisch genoeg sinds kort de meest waardevolle club ter wereld, tot een schuld van 1 miljard euro. De clubs zijn op zoek naar geld, en snel.
Vanuit de Verenigde Staten werd de helpende hand toegestoken. De Amerikaanse bank JP Morgan is de financier van de Super League en zou jaarlijks ongeveer 4 miljard euro willen steken in de nieuwe clubcompetitie. Daarmee zijn de deelnemende clubs aan de Super League bij voorbaat al gegarandeerd van minimaal 300 miljoen euro aan ‘startgeld’. Ter vergelijking: Champions League-finalisten Bayern München en Paris Saint-Germain kregen vorig jaar alles bij elkaar ongeveer 130 miljoen euro van de UEFA.
"Vandaag de dag kun je geen plan zonder purpose presenteren. Daar prikken supporters meteen doorheen"
Van der Knaap denkt dat het plan van de twaalf eliteclubs is gedoemd te mislukken, juist omdat het alleen maar om geld draait. “Dit initiatief is tegengesteld aan de beweging die je in de maatschappij ziet vandaag de dag. Het is een plan zonder ziel. Het gaat alleen maar om geld. Maar vandaag de dag kun je geen plan zonder purpose presenteren. Daar prikken supporters meteen doorheen. Dit is bedacht door mensen die totaal niet in verbinding staan met het voetbal zelf en de waarden van de sport. In de VS is deze competitieopzet, met een gesloten systeem waarin clubs met elkaar de regels bepalen en waar je niet uit kunt degraderen, heel normaal. Maar in Europa is het voetbal gebouwd op hele andere sportieve, economische en culturele waarden. De kracht daarvan wordt met dit plan ondermijnd.”
De initiatiefnemers van de Super League spiegelen zich dus aan de VS, waar ondanks de coronacrisis de allergrootste competities blijven groeien. Zo sloot de NFL een 11-jarige mediadeal ter waarde van 105 miljard dollar af. En dat voor een sport die voornamelijk in de VS populair is, maar wereldwijd veel minder volgers heeft dan voetbal. De mondiaal al veel populairdere NBA mikt op een bedrag van 75 miljard dollar voor negen jaar voor de mediarechten. De redenatie van de twaalf eliteclubs is dat zij meer geld uit de markt kunnen halen als er alleen nog maar topwedstrijden op het programma staan en ze niet meer hoeven aan te treden tegen kleinere clubs als FC Midtjylland, Stade Rennes, Club Brugge, Shakhtar Donetsk en ook Ajax.
Daarnaast bepleit Real-preses Pérez dat het spelen van meer topwedstrijden ervoor kan zorgen dat de jeugd meer betrokken wordt bij het voetbal. Gen Z heeft minder dan voorgaande generaties interesse in (live) sport en dat is een probleem waar alle sporten het hoofd over buigen. “De jeugd heeft moeite om live wedstrijden van 2 x 45 minuten met volle aandacht te blijven volgen. Dat is een ontwikkeling die al een tijdje aan de gang is”, aldus Van der Knaap. “Dat wil niet zeggen dat ze niet meer betrokken zijn. Want bijvoorbeeld esports is enorm in opkomst. Er zijn meer jongeren die online voetbal spelen, dan op een veld bij een vereniging. Je kunt dus ook digitale oplossingen vinden voor dat probleem. Maar je zou ook kunnen denken aan veranderingen in het spel zelf, zoals vier kwarten van 15 minuten zuivere speeltijd in plaats van 2 x 45 minuten.”
"Een Super League zou in de toekomst op dezelfde manier als de Formule 1 gemodelleerd kunnen worden, maar het risico is dat clubs mogelijk de voedingsbodem in hun thuismarkt verliezen"
Door juist op dit moment hun plannen voor de Super League aan te kondigen, zetten de clubs de UEFA onder druk. De Europese voetbalbond voerde maandag de nieuwe opzet voor de Champions League in. Vanaf het seizoen 2024/’25 nemen er 36 teams deel aan het miljardenbal en verdwijnt de poulefase. “De afgelopen tien jaar is het prijzengeld in de Champions League al verdrievoudigd. En er wordt een verdere groei van 3 naar 5 miljard euro verwacht bij de invoering van het nieuwe competitieformat met honderd extra wedstrijden. Die extra inkomsten worden grotendeels verdeeld onder de straks 36 deelnemende clubs. Ook hier geldt de vraag: is deze ontwikkeling positief? Wel voor de deelnemende clubs, maar de kloof tussen grote en kleine clubs blijft hiermee verder groeien”, stelt Van der Knaap.
Met hun plan lijken de topclubs voor te sorteren op een toekomst, waarin ze - naar het businessmodel van de Formule 1 - een rondreizend circus worden, dat wedstrijden over de hele wereld speelt. Op die manier kunnen ook supporters in (Zuid-)Amerika, Afrika en Azië hun favoriete club van dichtbij zien spelen. Van der Knaap weet niet of het zo’n vaart zal lopen. “Een Super League zou in de toekomst op dezelfde manier als de Formule 1 gemodelleerd kunnen worden. In verschillende markten zoals China en de VS is er absoluut een vraag naar het beste wat voetbal te bieden heeft. Het grootste risico voor de deelnemers is dat ze mogelijk de voedingsbodem in hun thuismarkt verliezen. Dat zullen ze goed moeten managen.”
Zo zal de discussie over de hervormingen in de top van het voetbal de gemoederen nog wel even bezighouden. Zoals dat ook al gebeurde in de jaren 50, jaren 70 en jaren 90. Eigenlijk was de uitkomst telkens hetzelfde: de topspelers en beste clubs gingen meer verdienen, waardoor het verschil tussen arm en rijk steeds groter werd.
Headerfoto: Vlad1988 / Shutterstock.com
